Năm đầu đời của bé là khoảng thời gian đầy kỳ diệu. Từ một em bé đỏ hỏn chỉ biết khóc và ngủ, con sẽ dần biết lẫy, ngồi, bò, đứng, thậm chí bước đi những bước chập chững đầu tiên. 

Để đồng hành cùng con thật tốt, mẹ cần hiểu rõ hai khái niệm quan trọng: Vận động thô và vận động tinh.

Vận động thô và vận động tinh - cha mẹ phân biệt để theo dõi con đúng cách

Vận động thô là những động tác lớn, liên quan đến nhóm cơ lớn và khả năng di chuyển toàn thân như lẫy, bò, đứng, đi.

Vận động tinh là những cử động nhỏ, liên quan đến nhóm cơ nhỏ, đặc biệt là bàn tay, ngón tay, kết hợp với mắt như cầm nắm đồ, gõ, chuyển đồ vật từ tay này sang tay kia.

Cả hai nhóm vận động này phát triển song song, bổ trợ cho nhau. Nếu vận động thô giúp con “đi đến nơi”, thì vận động tinh giúp con “làm được việc” khi tới đó.

Các mốc phát triển vận động của bé trong 1 năm đầu

Mỗi bé có tốc độ phát triển khác nhau, nhưng phần lớn sẽ trải qua các mốc dưới đây:

0-2 tháng:

Vận động thô: Bé biết xoay đầu sang hai bên khi nằm sấp, có thể nhấc cằm lên trong vài giây.

Vận động tinh: Tay thường nắm chặt, đôi lúc mở ra và bắt đầu nhìn theo vật di chuyển.

3-4 tháng:

Vận động thô: Bé có thể chống tay khi nằm sấp, giữ đầu vững hơn 

Vận động tinh: Bắt đầu đưa tay về phía đồ vật, có thể chạm hoặc nắm được trong chốc lát.

5-6 tháng:

Vận động thô: Bé biết lẫy (từ ngửa sang sấp hoặc ngược lại), có thể ngồi khi được hỗ trợ.

Vận động tinh: Biết cầm đồ chơi chắc hơn, đưa đồ chơi vào miệng.

7-8 tháng:

Vận động thô: Bé ngồi vững không cần tựa, bắt đầu trườn hoặc bò.

Vận động tinh: Có thể chuyển đồ vật từ tay này sang tay kia, gõ hai đồ chơi vào nhau.

9-10 tháng:

Vận động thô: Bé vịn đứng, có thể bước men theo đồ vật.

Vận động tinh: Biết nhặt đồ nhỏ bằng ngón cái và ngón trỏ (kỹ năng gắp nhíp).

11-12 tháng:

Vận động thô: Nhiều bé bắt đầu đứng chững vài giây và bước đi chập chững.

Vận động tinh: Chỉ ngón tay vào đồ vật muốn lấy, vẫy tay chào, có thể lật sách (từng trang dày).

Khi nào mẹ cần chú ý và đưa con đi khám?

Dù mỗi bé có tiến độ riêng, nhưng nếu thấy con có những dấu hiệu sau, mẹ nên đưa con đi khám để được đánh giá và can thiệp sớm:

3 tháng: Bé không giữ được đầu khi bế, ít cử động tay chân, không phản ứng với âm thanh hoặc ánh sáng.

6 tháng: Bé chưa lẫy, đầu vẫn gật gù khi được đỡ ngồi, không với tay lấy đồ.

9 tháng: Bé không biết trườn/bò, không ngồi vững, ít sử dụng tay để cầm nắm.

12 tháng: Bé chưa đứng hoặc không có ý định tập đứng, không biết bập bẹ âm tiết, không giao tiếp bằng ánh mắt hay cử chỉ.

Việc phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc rất quan trọng. Nhiều trường hợp chậm vận động nếu được can thiệp từ sớm có thể bắt kịp bạn bè đồng trang lứa. Ngược lại, nếu bỏ qua “thời gian vàng”, việc phục hồi sẽ khó khăn hơn.

Mẹ đồng hành thế nào để con phát triển vận động tốt?

• Cho con được nằm sấp từ sớm (khi bé tỉnh và có mẹ bên cạnh) để tăng sức cơ cổ và lưng.
• Tạo môi trường an toàn cho bé tự do vận động: thảm chơi rộng, đồ chơi an toàn, không gian sạch sẽ.
• Khuyến khích con tự cầm, nắm, gõ, xếp đồ chơi thay vì bế hoặc cho nằm lâu.
• Trò chuyện, chơi cùng con để kích thích cả vận động và giao tiếp.

Năm đầu đời của bé trôi qua rất nhanh. Mẹ đừng áp lực khi thấy con chậm hơn “bé nhà hàng xóm” một chút, nhưng cũng đừng chủ quan bỏ qua các dấu hiệu bất thường. Yêu thương, kiên nhẫn và đồng hành đúng cách – đó chính là món quà mẹ có thể tặng con để bé lớn lên khỏe mạnh và tự tin.