Làm sao để bé chịu hợp tác? Làm sao để con không xem việc duy trì thói quen là một điều gượng ép? Hôm nay, mình sẽ chia sẻ với các mẹ những kinh nghiệm xây dựng thói quen tốt cho bé mà mình đã áp dụng thành công với bé 3 tuổi nhà mình.

Mình có một bé trai 3 tuổi 6 tháng, tinh nghịch và đầy năng lượng. Mỗi ngày trôi qua với mình không chỉ là hành trình nuôi dạy con mà còn là những bài học về sự kiên nhẫn, yêu thương và sáng tạo. Một trong những điều mình quan tâm nhất là xây dựng thói quen tốt cho con từ nhỏ, bởi mình tin rằng những thói quen này sẽ là nền tảng giúp con phát triển tự tin, có trách nhiệm và tự lập hơn khi lớn lên.

Nhưng làm sao để bé chịu hợp tác? Làm sao để con không xem việc duy trì thói quen là một điều gượng ép? Hôm nay, mình sẽ chia sẻ với các mẹ những kinh nghiệm xây dựng thói quen tốt cho bé mà mình đã áp dụng thành công với Panda.

1. Tạo thói quen đi ngủ đúng giờ

Thực tế mình gặp phải: Hồi bé hơn 2 tuổi, Panda thường ngủ rất trễ, có hôm hơn 11h đêm vẫn còn lăn lộn trên giường, mồm léo nhéo "mẹ kể chuyện nữa đi", rồi sáng hôm sau dậy rất uể oải, quấy khóc. Mình nhận ra nếu không tạo thói quen ngủ đúng giờ, con sẽ mệt mỏi và ảnh hưởng đến cả sự phát triển trí não.

Mình đã làm gì? 

Mình thiết lập một chuỗi hoạt động trước giờ ngủ để giúp con quen dần với tín hiệu "sắp đến giờ ngủ rồi":

• 9h tối: Panda đánh răng, rửa mặt. Mình để bé tự làm, và hỗ trợ nếu con cần mẹ giúp.
• 9h15: Hai mẹ con cùng nhau đọc một câu chuyện nhỏ, thường là truyện ngắn hoặc sách tranh về động vật mà bé thích.
• 9h30: Mình tắt bớt đèn, bật nhạc nhẹ và xoa lưng để con thư giãn.

Sau khoảng 2 tuần áp dụng đều đặn, cứ đến giờ đó là bé tự giác leo lên giường, mắt lim dim vì đã quen với trình tự này.

Bài học rút ra: Tạo một chuỗi hoạt động quen thuộc trước khi ngủ sẽ giúp bé dễ dàng hình thành thói quen ngủ sớm mà không cần mẹ phải ép buộc.

2. Thói quen tự giác dọn dẹp đồ chơi

Thực tế mình gặp phải: Panda là "chuyên gia bày bừa". Mỗi lần chơi là y như rằng đồ chơi vương vãi khắp nhà, từ xe ô tô, xếp hình, đến sách vở… Nhưng nếu bảo bé dọn, con lại giả vờ không nghe thấy hoặc chạy đi trốn.

Mình đã làm gì?

Thay vì la mắng hay ép con dọn, mình biến nó thành một trò chơi:

• Thi xem ai nhanh hơn: "Mẹ đếm đến 10, con xem con có thể cất hết xe ô tô vào hộp không nhé!"
• Dọn theo màu sắc: "Con nhặt tất cả những món đồ màu xanh bỏ vào hộp trước, sau đó là màu đỏ nhé!"
• Hát bài hát dọn dẹp: Mình tự chế một bài hát nhỏ "Cất đồ chơi thôi nào, nhanh nhanh không mẹ đếm 3!" và bé hưởng ứng rất nhiệt tình.

Chỉ sau một tháng áp dụng, mình không cần nhắc nữa, Panda tự giác dọn đồ sau khi chơi, thậm chí còn nhắc mẹ: "Mẹ nhớ để sách vào chỗ cũ nha!"

Bài học rút ra: Biến dọn dẹp thành một hoạt động vui vẻ thay vì một nghĩa vụ, bé sẽ tự giác hơn rất nhiều.

3. Tập thói quen ăn uống khoa học

Thực tế mình gặp phải: Ban đầu, Panda rất hay ngậm thức ăn, ăn rất lâu, và đặc biệt là cực kỳ thích ăn đồ ngọt. Có lúc mình chiều con, nhưng sau đó nhận ra rằng nếu không thiết lập thói quen ăn uống đúng, bé sẽ kén ăn, biếng ăn, và không chịu thử món mới.

Mình đã làm gì?

• Quy tắc "con tự quyết": Mình để con tự chọn lượng ăn, nhưng có quy tắc rõ ràng: không được ngậm quá lâu, không bỏ cơm để ăn vặt. Nếu con ăn chậm, mình sẽ chơi trò "ăn thi xem ai nhai xong trước" để kích thích con.
• Đưa ra lựa chọn thay vì ép buộc: Nếu con không thích ăn rau, mình không ép mà nói: "Con muốn ăn rau luộc hay xào với thịt bò?" Khi có quyền chọn, con sẽ cảm thấy thoải mái hơn.
• Hạn chế đồ ngọt bằng cách thay thế: Thay vì bánh kẹo, mình làm sinh tố chuối hoặc pancake yến mạch, và gọi đó là "bánh siêu nhân" để bé hào hứng ăn hơn.

Sau 2 tháng kiên trì, con ăn nhanh hơn, chịu thử món mới và không còn đòi đồ ngọt nhiều như trước.

Bài học rút ra: Không ép buộc bé ăn, mà tạo lựa chọn và thay thế thông minh, giúp bé hình thành thói quen ăn uống lành mạnh một cách tự nhiên.

Con sẽ vui vẻ và hợp tác hơn khi được tự quyết định việc ăn gì và ăn như thế nào đó bố mẹ ạ! (Ảnh minh họa bằng AI)

4. Dạy bé thói quen chào hỏi và cảm ơn

Thực tế mình gặp phải: Có lần bé được cô hàng xóm cho cái bánh, nhưng chỉ cầm lấy mà không nói gì. Mình biết con chưa có thói quen chào hỏi hay cảm ơn một cách tự nhiên.

Mình đã làm gì?

• Làm gương: Mỗi lần nhận quà, mình cố tình nói lớn: "Cảm ơn cô nhé!" để bé bắt chước.
• Nhắc khéo thay vì ép: Nếu bé quên cảm ơn, mình sẽ hỏi: "Con nghĩ mình nên nói gì nhỉ?" để con tự nhớ lại thay vì bị ép buộc.
• Tạo trò chơi đóng vai: Mình và bé chơi trò “bán hàng” - khi bé mua đồ, mẹ đóng vai người bán và chờ bé nói “Cảm ơn” trước khi đưa hàng. Sau nhiều lần chơi, bé tự nhiên hình thành phản xạ chào hỏi.

Bây giờ, mỗi khi được ai cho quà, Panda tự động nói cảm ơn mà không cần mẹ nhắc. 

Bài học rút ra: Trẻ con học qua quan sát và thực hành. Cha mẹ cần khuyến khích nhẹ nhàng và tạo tình huống thực tế sẽ giúp con hình thành thói quen tốt.

Kết luận

Xây dựng thói quen tốt cho bé không phải là việc một sớm một chiều, mà là một hành trình dài cần sự kiên nhẫn, sáng tạo và tình yêu thương. Mình nhận ra rằng, khi dạy bé một thói quen mới, điều quan trọng không phải là ép buộc, mà là làm gương, biến nó thành niềm vui và kiên trì.

Mẹ Panda hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp các mẹ có thêm ý tưởng trong việc nuôi dạy bé yêu. Nếu các mẹ có những cách hay nào khác, hãy chia sẻ cùng mình nhé!