Đây là một kỹ năng sống vô cùng quan trọng giúp trẻ phát triển nhân cách tốt và hòa nhập xã hội. Dạy trẻ biết quan tâm là trang bị cho con chiếc chìa khóa để bước vào đời với một trái tim nhân hậu, một tinh thần trách nhiệm, và khả năng thiết lập những mối quan hệ bền vững, mang lại hạnh phúc trọn vẹn cho bản thân và những người xung quanh. 

Dưới đây, tôi xin chia sẻ phương pháp để dạy trẻ kỹ năng quan tâm tới mọi người xung quanh. Cha mẹ có thể tham khảo để dạy cho con em mình mọi lúc, mọi nơi.

Cha mẹ là tấm gương tốt nhất

Trẻ em học hỏi tốt nhất bằng cách quan sát. Hành động của bạn là "giáo trình sống" đầu tiên và quan trọng nhất. Vì vây, cha mẹ hãy thể hiện sự quan tâm, tôn trọng và yêu thương giữa các thành viên trong gia đình (vợ/chồng, ông bà, anh chị em). 

Ví dụ, hãy hỏi han nhau sau một ngày làm việc/học tập, nói lời cảm ơn và xin lỗi thường xuyên. Hãy để trẻ nhìn thấy cha mẹ luôn chủ động giúp đỡ người khác, dù là việc nhỏ như mang đồ giúp hàng xóm, thăm hỏi người thân bị ốm, hay tham gia các hoạt động từ thiện. 

Ngoài ra, khi con đang nói, cha mẹ hãy tạm dừng công việc lại và lắng nghe một cách chân thành. Điều này dạy trẻ rằng cảm xúc và lời nói của người khác đáng được tôn trọng, từ đó trẻ sẽ biết lắng nghe người khác.

Nuôi dưỡng sự đồng cảm 

Đồng cảm là nền tảng của sự quan tâm. Khi trẻ hiểu cảm xúc của người khác, chúng sẽ có xu hướng hành động tử tế hơn. Cha mẹ hãy dạy trẻ nhận biết và gọi tên cảm xúc của bản thân và người khác thông qua các câu chuyện, sách, hoặc các tình huống thực tế.

Ví dụ: "Mẹ thấy con đang buồn vì không được chơi nữa”, hoặc "Bạn Bin có vẻ rất vui vì được chia sẻ đồ chơi”. 

Bên cạnh đó, cha mẹ hãy dạy trẻ luôn biết đặt mình vào vị trí của người khác trong các tình huống. Đơn cử khi xảy ra xung đột hoặc hành vi chưa tốt, hãy đặt câu hỏi để con tưởng tượng: "Nếu con là bạn ấy, bị giành đồ chơi, con sẽ cảm thấy thế nào?". Điều này giúp trẻ tưởng tượng và trải nghiệm suy nghĩ, tình cảm của người khác.

Thực hành kỹ năng quan tâm mỗi ngày

Quan tâm là kỹ năng cần được rèn luyện qua hành động thực tế, bắt đầu từ những việc đơn giản: Cha mẹ hãy dạy trẻ chào hỏi lễ phép với người lớn tuổi bằng những câu nói: "Cháu chào ông/bà/cô/chú" khi gặp người lớn, và "Dạ" hoặc "Vâng" khi được hỏi. Đây là hành động thể hiện sự tôn trọng cơ bản. 

Cha mẹ nên giao cho trẻ những việc nhà nhỏ phù hợp với lứa tuổi, ví dụ cất đồ chơi, rót nước mời kách, nhặt rau... Khi trẻ tham gia, chúng sẽ hiểu được sự vất vả của người khác và học cách chia sẻ trách nhiệm bằng hành động quan tâm cụ thể:

- Nhắc con hỏi: "Ông/Bà có mệt không?" hoặc "Để con lấy nước cho mẹ nhé".

- Khuyến khích chia sẻ đồ chơi, thức ăn với anh chị em hoặc bạn bè.

- Dạy con chăm sóc những thứ khác (cây cối, thú cưng) để nuôi dưỡng tình yêu thương.

Ghi nhận và khen ngợi hành vi tích cực

Lời khen đúng cách sẽ khuyến khích trẻ lặp lại hành vi tốt, nên cha mẹ hãy luôn khen ngơi, động viên trẻ kịp thời khi trẻ có những hành vi quan tâm tới mọi người. Đặc biệt, nên khen ngợi trẻ cụ thể như thay vì nói "Con giỏi lắm!", hãy nói rõ hành động nào của con đã tạo ra sự quan tâm: "Mẹ rất vui vì con đã nhường đồ chơi cho em/bạn! Điều đó làm bạn/em con rất vui".

Cha mẹ hãy luôn công nhận sự nỗ lực của trẻ ngay cả khi con còn ngần ngại hoặc làm chưa tốt: "Mẹ thấy con đã cố gắng chia sẻ cái bánh đó. Lần sau con làm tốt hơn nữa nhé!".

Bằng sự kiên nhẫn và nhất quán, cha mẹ sẽ giúp con hình thành thói quen và nhân cách biết yêu thương, quan tâm đến mọi người xung quanh.