Việc sử dụng thuốc Tây y không được khuyến khích trong thai kỳ. May mắn thay, Đông y cung cấp nhiều phương pháp tự nhiên, an toàn giúp mẹ bầu hồi phục mà không cần dùng đến thuốc.

Cảm cúm khi mang thai dưới góc nhìn Đông y

Trong thời kỳ mang thai, hệ miễn dịch của người mẹ thường yếu hơn bình thường để thích nghi với thai nhi - một “cơ thể lạ” trong bụng. Vì thế, mẹ bầu dễ bị cảm cúm, nhất là khi thời tiết thay đổi hoặc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm. 

Theo Đông y, cảm cúm là do "tà khí" từ bên ngoài (phong - hàn - thử - thấp - táo - hỏa) xâm nhập vào cơ thể khi chính khí (sức đề kháng) suy yếu. Mẹ bầu vốn đã tiêu hao nhiều khí huyết để nuôi thai, nếu lại bị gió lạnh hoặc phong tà tấn công, dễ dẫn đến biểu hiện như sổ mũi, hắt hơi, đau họng, mệt mỏi, sốt nhẹ.

Đông y gọi tình trạng này là "ngoại cảm phong hàn" (nếu bị lạnh) hoặc "phong nhiệt" (nếu kèm sốt, rát họng). Việc điều trị không nhất thiết phải dùng thuốc, mà có thể sử dụng các biện pháp hỗ trợ nhằm phát tán tà khí, làm ấm cơ thể, bổ chính khí và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng.

Không dùng thuốc - Đông y có những giải pháp nào?

Đánh gió bằng trứng gà luộc hoặc thìa kim loại bọc vải mềm

Phương pháp dân gian giúp cơ thể đẩy tà khí ra ngoài theo đường da và lỗ chân lông rất hữu hiệu nếu áp dụng đúng.

Chuẩn bị: 

• 1 quả trứng gà ta luộc chín (luộc vừa chín, không quá khô)
• 1 đoạn dây bạc thật (vòng bạc, nhẫn bạc hoặc dây chuyền bạc đều được)
• Khăn mỏng sạch để lau mồ hôi
• (Có thể thoa thêm 1 chút dầu tràm lên cơ thể trước khi đánh nếu trời lạnh

Cách thực hiện:

Bước 1: Luộc chín trứng gà, sau đó bóc sạch vỏ, chỉ giữ lại phần lòng trắng (loại bỏ lòng đỏ).
Bước 2: Lồng dây bạc vào giữa lòng trắng trứng (nắm trứng sao cho dây bạc nằm gọn bên trong hoặc đặt dây lên lòng trắng rồi cuộn lại).
Bước 3: Dùng tay cầm trứng và lăn nhẹ lên các vùng cần đánh gió:
Vùng gáy, cổ, vai, dọc sống lưng, trán, ngực, hai bên cánh tay - theo chiều từ trên xuống, từ trong ra ngoài.

Bước 3: Lăn đều trong 5-10 phút. Trong quá trình lăn, lòng trắng trứng có thể đổi màu vàng sẫm hoặc đen, dây bạc xỉn đen - theo dân gian, đó là dấu hiệu “phong hàn được hút ra”.
Bước 4: Sau khi đánh xong, lau khô mồ hôi, mặc ấm, nghỉ ngơi và uống nước ấm hoặc trà gừng nhẹ.

Lưu ý: 

• Khi thực hiện đánh gió nên làm trong phòng kín tránh gió lạnh, điều hòa và quạt 
• Không tắm sau khi thực hiện trong 24 giờ 
• Không nên đánh gió quá mạnh, không áp dụng lên bụng hoặc vùng nhạy cảm
• Không dùng nếu mẹ đang sốt cao, rét run, có dấu hiệu viêm nhiễm nặng
• Dây bạc sau khi dùng có thể được lau sạch bằng chanh hoặc kem đánh răng
• Giác hơi giúp giải biểu, đẩy tà khí ra ngoài bằng cách tạo lực hút chân không tại các huyệt vị chính như phế du, đại chùy, phong môn.
• Các kĩ thuật trên tuy an toàn cho mẹ bầu nhưng cần phải có sự giám sát và theo dõi bởi chuyên gia. Khuyến cáo các mẹ không nên tự ý làm tại nhà.

Châm cứu bộ huyệt Lục khí

Trong Đông y, bộ huyệt Lục khí là nhóm huyệt đạo được ứng dụng để hỗ trợ điều hòa khí huyết và cải thiện một số triệu chứng thường gặp.

• Bộ Kim âm châm/Kim thủ châm: Thường được áp dụng trong các trường hợp có triệu chứng ở vùng mũi, họng (ngạt mũi, hắt hơi, đau rát cổ họng...). 
• Các bộ huyệt khác trong Lục khí sẽ được lựa chọn tùy theo tình trạng cụ thể của người bệnh.

Lưu ý: Việc xác định huyệt, châm kim và điều trị cần được thực hiện bởi thầy thuốc có chuyên môn và chứng chỉ hành nghề. Mẹ bầu không nên tự ý thực hiện tại nhà mà nên tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo an toàn. 

Dùng máy sấy tóc để phục hồi cơ thể

Một mẹo đơn giản nhưng hiệu quả là sử dụng máy sấy tóc để hơ ấm các huyệt đạo như đại chùy, phong trì, lòng bàn chân (dũng tuyền) hay vùng ngực, cổ.

• Giúp khai thông bế tắc, làm ấm cơ thể
• Hỗ trợ giảm nghẹt mũi, ho khan
• Kích hoạt lại dòng năng lượng khí huyết

Hơ trong khoảng 5-10 phút mỗi vùng, kết hợp uống nước ấm, cơ thể sẽ dễ chịu và hồi phục nhanh hơn.

Trải nghiệm của mẹ Tr. chữa cảm lạnh an toàn không dùng thuốc

Thai phụ bác sĩ từng điều trị- mắc cảm lạnh vào tuần thai thứ 20, tức giữa tam cá nguyệt thứ hai. Khi đó, mẹ Tr. cảm thấy cơ thể mỏi mệt, đau nhức cơ bắp, sốt nhẹ kèm theo cảm giác buồn nôn. Theo Đông y, đây là biểu hiện của cảm mạo phong hàn - tức là lạnh xâm nhập làm cơ thể bị "tắc nghẽn" khí huyết. 

Lo ngại tác dụng phụ của thuốc Tây nên mẹ Tr. quyết định không dùng thuốc (theo hướng dẫn của bác Trang), mà áp dụng mẹo tự nhiên như hơ máy sấy vùng cổ gáy và lòng bàn chân, uống cháo hành tía tô, day ấn các huyệt đạo như  phong trì - phế du, kết hợp uống trà gừng ấm. Sau một ngày, cơ thể mẹ đã nhẹ nhõm rõ rệt, không còn mệt mỏi, các triệu chứng cảm lạnh gần như biến mất. Trải nghiệm này giúp mẹ Tr. thêm tin tưởng và gắn bó hơn với các biện pháp Đông y trong suốt thai kỳ.

Dinh dưỡng - liều thuốc tự nhiên không thể bỏ qua

Thức ăn không chỉ nuôi dưỡng mẹ và bé mà còn giúp phục hồi chính khí và đẩy lùi tà khí:

• Cháo hành tía tô: Là món ăn truyền thống khi bị cảm. Tía tô và hành đều có tính ấm, tán phong hàn, giúp toát mồ hôi nhẹ, hạ sốt và thông mũi.
• Gừng: Có thể dùng để nấu trà gừng mật ong hoặc thêm vài lát gừng vào nước ấm để uống trong ngày. Gừng giúp làm ấm tỳ vị, giảm cảm lạnh, giảm ho và hỗ trợ tiêu hóa.

Bảo vệ cơ thể khi mang thai - phòng bệnh hơn chữa bệnh

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là cổ, ngực, gan bàn chân khi ra ngoài hoặc khi ngủ.
• Hạn chế nơi đông người, không khí kém lưu thông
• Tăng cường sức đề kháng bằng cách ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ, vận động nhẹ nhàng
• Xông phòng bằng tinh dầu thiên nhiên như sả, chanh, bạc hà để sát khuẩn không khí, hỗ trợ hô hấp
• Xông mũi bằng nước lá tía tô, kinh giới, gừng cũng giúp làm thông xoang, giảm nghẹt mũi

Tóm lại, mang thai là giai đoạn đặc biệt, bất kỳ bệnh lý nào cũng cần thận trọng. Đông y với các phương pháp an toàn, không dùng thuốc, lại dễ thực hiện tại nhà là người bạn đồng hành đắc lực cho mẹ bầu trong việc phòng và trị cảm cúm. Tuy nhiên, nếu tình trạng không cải thiện sau 3-5 ngày hoặc có sốt cao, khó thở, mẹ bầu cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.z