Dạy trẻ kỹ năng vui chơi sáng tạo là cách tuyệt vời để bé phát triển toàn diện. Sáng tạo không chỉ là nghệ thuật, mà còn là kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện.

Dưới đây là một số kỹ năng và cách thức cụ thể để khuyến khích sự vui chơi sáng tạo ở trẻ mà cha mẹ cần biết để dạy trẻ đạt được kỹ năng một cách tốt nhất:

Các kỹ năng vui chơi sáng tạo cần phát triển

1. Tư duy linh hoạt: Là khả năng thay đổi cách nghĩ, chấp nhận nhiều giải pháp cho một vấn đề, và không sợ thử nghiệm. Một số trò chơi phát triển kỹ năng này là xây nhà bằng khối gỗ nhưng lần này chỉ được dùng hình tròn và hình tam giác.

2. Tư duy khác biệt: Khả năng đưa ra những ý tưởng độc đáo, không theo lối mòn. Cha mẹ có thể hỏi trẻ các câu hỏi mở như: "Cái hộp này có thể dùng làm gì ngoài đựng đồ?" (Đáp án: Mũ phi hành gia, trống, thuyền...).

3. Quan sát và thẩm mỹ: Nhận biết chi tiết, màu sắc, hình dạng, và cảm nhận vẻ đẹp xung quanh. Ví dụ như cha mẹ có thể dẫn trẻ đi dạo và yêu cầu tìm 5 vật có màu xanh dương khác nhau.

4. Kỹ năng tự điều chỉnh: Khả năng tự khởi xướng, duy trì và kết thúc một hoạt động vui chơi mà không cần sự can thiệp liên tục. Cha mẹ hãy để trẻ tự chọn chủ đề, vật liệu và tự thực hiện một dự án nhỏ (vẽ, nặn, kể chuyện).

Phương pháp khuyến khích sáng tạo trong vui chơi

1/ Cung cấp nhiều học liệu

Cha mẹ nên cũng cấp cho trẻ đa dạng học liệu, vật liệu. Không chỉ là giấy và bút màu mà cha mẹ hãy cung cấp các vật liệu tái chế (vỏ hộp, lõi giấy vệ sinh), đồ dùng tự nhiên (lá cây, đá, cành cây), bột nặn, sơn, vải vụn…sẽ giúp trẻ có cơ hội sáng tạo nhiều hơn.

Cha mẹ hãy dành riêng khu vực "Lộn xộn sáng tạo"cho trẻ. Chỉ định một khu vực mà trẻ được phép làm "bừa bộn" trong khi chơi sáng tạo (dĩ nhiên, với sự giám sát). Điều này giảm bớt áp lực về sự sạch sẽ và hoàn hảo cho trẻ rất nhiều.

Nguồn ảnh: Tài liệu chuyên đề “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội” của Nhà xuất bản Hà Nội.

2/ Đặt câu hỏi mở và kích thích

Thay vì khen: "Con vẽ đẹp quá!", cha mẹ hãy dùng những câu hỏi khuyến khích tư duy và kể chuyện: 

"Con có thể kể cho mẹ/bố nghe về nhân vật này không?"

"Nếu bây giờ con khủng long này phải đi qua một cái hồ, nó sẽ làm gì?"

"Chuyện gì sẽ xảy ra nếu con thử thêm màu vàng vào chỗ này?"

"Nếu con dùng cái hộp này làm cái khác, nó sẽ thành cái gì?"

3/ Khuyến khích chơi giả vờ và nhập vai 

Cha mẹ hãy tạo kịch bản như: "Hôm nay, chúng ta sẽ là bác sĩ thú y và các con vật bị ốm" hoặc "Chúng ta đang ở trên một con tàu không gian đi tới vũ trụ"… Việc này sẽ kích thích trí tưởng tượng phong phú và sáng tạo cho trẻ.

Bên cạnh đó, cha mẹ có thể sử dụng các đồ vật “không rõ ràng” như một chiếc khăn, một cái mũ cũ, hay một cái hộp rỗng và yêu cầu bé biến những vật này thành bất cứ thứ gì bé muốn trong trò chơi của mình. Việc quan trọng nhất là cha mẹ tránh cho bé xem mẫu sẵn hoặc hướng dẫn từng bước quá chi tiết. Hãy để trẻ tự tìm ra cách của mình. Quá trình sáng tạo quan trọng hơn sản phẩm cuối cùng.

4/ Dành thời gian "chơi tự do" 

Cha mẹ nên dành thời gian chơi tự do cho trẻ. Đây là thời gian trẻ được tự mình quyết định cách chơi, không có mục tiêu giáo dục rõ ràng. Thời gian này giúp trẻ phát triển kỹ năng tự khởi xướng và giải quyết vấn đề. Cha mẹ hãy tham gia vào trò chơi của trẻ với tư cách là người hỗ trợ hoặc người chơi phụ (ví dụ: "Con là thuyền trưởng, bố là thủy thủ của con"). 

Tôi xin gợi ý một số hoạt động cụ thể

"Thùng kho báu": Cho trẻ một chiếc thùng chứa các vật liệu riêng lẻ (cúc áo, ống hút, nắp chai, dây chun...) và để bé tự sắp xếp, kết hợp thành bất cứ thứ gì.

Vẽ bằng các chất liệu khác nhau: Thay vì vẽ bằng bút chì, cha mẹ hãy cho trẻ thử vẽ bằng ngón tay, bằng miếng bọt biển, bằng rau củ cắt lát, hoặc bằng bàn chải đánh răng cũ.

Sáng tác truyện: Yêu cầu trẻ vẽ 3 bức tranh về 3 sự kiện khác nhau, sau đó giúp trẻ nối 3 bức tranh đó thành một câu chuyện hoàn chỉnh.

Nguồn ảnh: Tài liệu chuyên đề “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội” của Nhà xuất bản Hà Nội.

Vui chơi sáng tạo không chỉ là một hoạt động giải trí, nó là phòng tập gym cho não bộ, giúp trẻ phát triển toàn diện, trở thành người linh hoạt, tự tin và có khả năng đổi mới. Vậy nên cha mẹ hãy lưu tâm để dạy cho trẻ kỹ năng này thật tốt nhé! Chúc cả nhà thành công!