Một số cách nuôi dạy con ở nước ngoài khá phổ biến nhưng có thể chưa thực sự phù hợp với văn hóa và môi trường nuôi dạy trẻ ở Việt Nam.

Sương Mai

Hôm trước trên Đi Cùng Con có bài viết về những cách nuôi dạy con trẻ ở nước ngoài nhưng chưa phù hợp với trẻ em Việt Nam, tôi thấy khá hứng thú vì bản thân cũng từng gặp tình huống tương tự. 

Tôi có con gái 7 tuổi. 7 năm lớn cùng con, tôi đã chứng kiến và học hỏi nhiều kiểu nuôi con của các bố mẹ xung quanh cũng như trên mạng xã hội. Tôi rút ra rằng một số cách, kinh nghiệm nuôi dạy trẻ tuy phổ biến ở nước ngoài nhưng áp dụng tại Việt Nam lại không thật sự cho hiệu quả tích cực. 

Bố mẹ Việt cần cân nhắc và đánh giá khách quan về môi trường, văn hóa lẫn sức khỏe thể chất, tinh thần của con để có hướng nuôi dạy thích hợp. Tôi xin ví dụ 2 phương pháp nuôi con mà theo tôi khó áp dụng tại Việt Nam hiện tại.

Thoáng trong các vấn đề “người lớn”

Văn hóa phương Tây du nhập nhanh vào nước ta những năm gần đây kéo theo sự cởi mở hơn về văn hóa cộng đồng. Tôi nhận thấy trẻ con ngày nay dễ dàng tiếp cận những nội dung về làm đẹp, hẹn hò, chất kích thích, thậm chí là nội dung “người lớn” trên các nền tảng mạng xã hội không được kiểm soát chặt chẽ. Tôi không cho con chơi mạng xã hội mà chỉ cho xem các kênh trẻ em để đảm bảo cháu không tiếp xúc quá sớm với những nội dung không phù hợp độ tuổi. 

Tôi đồng ý việc có cái nhìn cởi mở, phù hợp với thời đại hơn là cần thiết, nhưng bố mẹ không nên quá “thoáng” - nhất là những việc liên quan đến sức khỏe và tâm lý của con. Trẻ đang lớn cần được giáo dục chặt chẽ để có nhận thức đúng đắn về tâm lý và những hệ lụy của việc lớn quá sớm khi sống trong môi trường tràn ngập các nội dung thiếu lành mạnh. 

Một vấn đề khác liên quan nữa là việc thoáng trong tư tưởng tình dục. Bên cạnh Việt Nam là một quốc gia xem trọng thuần phong mỹ tục, thì thực tế cơ thể và sự phát triển của trẻ em Việt Nam cũng khác, thường dậy thì muộn hơn trẻ em phương Tây. Do đó, phụ huynh nên cởi mở vừa phải và nghiêm khắc đúng chỗ, để trẻ lớn lên đúng độ tuổi ngây thơ của mình. Việc giáo dục giới tính từ sớm là cần thiết để trẻ biết tự bảo vệ mình, song không nên làm trẻ bình thường hóa vấn để tình dục ở độ tuổi còn quá nhỏ vì có thể khiến trẻ suy nghĩ lệch lạc, thiếu sáng suốt trong các quyết định. 

Giáo dục tại gia

Homeschooling là hình thức dạy học cho trẻ tại nhà hoặc nhiều nơi khác mà không đến trường. Phương pháp giáo dục này phổ biến tại Mỹ, châu Âu và nhiều quốc gia Khối thịnh vượng chung. Homeschooling có thể theo hoặc không theo tiêu chuẩn và giáo trình của chính phủ sở tại. Nhiều gia đình chủ trương cho con học tại nhà cũng có thể áp dụng những phương pháp giáo dục ít chính thức hơn.

Ưu điểm của phương pháp này là tính chủ động. Bố mẹ có thể tự do cho con theo đuổi bất kỳ lĩnh vực, môn học nào trẻ yêu thích. Trẻ sẽ được tập trung vào thế mạnh, ít áp lực đồng trang lứa và đồng thời được chuẩn bị tốt hơn cho cuộc sống bên ngoài trường học. Homeschooling cũng giúp tiết kiệm chi phí giáo dục cho trẻ (nhất là ở những quốc gia có chi phí giáo dục cao), và giúp trẻ không bị ngắt quãng giáo dục nếu có các biến động không mong muốn (như đại dịch Covid-19). 

Tuy nhiên, giáo dục tại gia cũng đòi hỏi những yêu cầu và thử thách nhất định mà bố mẹ cần nhận thức rõ trước khi quyết định cho con theo. Với việc học tại nhà, phụ huynh cần xác định rõ ai là người có thể kèm cặp trẻ về mặt kiến thức, cũng như cần hiểu một đứa trẻ từ thơ ấu đến khi trưởng thành cần được giáo dục những mặt nào. Khi xác định cho con học ở nhà, bố mẹ cần chuẩn bị tinh thần sẽ đồng thời trở thành thầy cô của con. Nếu phụ huynh không tự tin về khả năng sư phạm, đây có thể không phải một phương pháp giáo dục phù hợp để áp dụng.