"Sao con ốm vẫn chơi được mà mẹ nằm mãi không dậy thế?" - Đây là câu hỏi vô cùng ngây ngô của An - cô con gái tôi sáng nay.

Mình thì đầu đau như búa bổ, tỉnh từ 5 rưỡi nhưng phải nằm cố đến tận 7 rưỡi mới lết ra khỏi giường. Khi con dậy, mình bảo: “Hôm nay mẹ mệt, con tự đánh răng rửa mặt trước rồi mẹ dậy sau nhé”.

An liền bĩu môi: “Con cũng ốm giống mẹ đây này, cũng tịt mũi, cũng ho… nhưng con vẫn làm việc được chứ có nặng như mẹ đâu. Mẹ ốm nặng thế có cần vào viện không?”.

Mình nhìn con vừa buồn cười vừa thương. Thật ra, “ốm” thì cả hai mẹ con đều đang trải qua, chỉ khác là người lớn hay dễ kiệt sức hơn.

Tuần trước, An bắt đầu sụt sịt, kêu ngứa họng sau 2 tuần đi học. Hai ngày sau, đến lượt mình thấy mệt, chảy nước mũi, đau đầu. Thực ra, đây là “kịch bản” lặp lại năm nào cũng có. Sau một mùa hè khỏe mạnh, khi thời tiết chuyển sang thu, se lạnh và ẩm ướt vì mưa nhiều, con đi học lại sẽ dễ ốm, và mẹ cũng dễ lây.

Có thể có người thắc mắc với tôi: “Dược sĩ mà cũng ốm sao? Biết trước rồi sao không phòng?”

Nhưng sự thật là không có hệ miễn dịch nào miễn nhiễm hoàn toàn với bệnh khi giao mùa.

Mỗi lần chuyển mùa, các virus đường hô hấp (như rhinovirus, adenovirus) bùng phát mạnh hơn vì nhiệt độ và độ ẩm thay đổi. Ngay cả khi hệ miễn dịch được chuẩn bị tốt, xác suất bị nhiễm vẫn có, giống như một “bài test” để cơ thể rèn luyện.

Các nghiên cứu ở Anh (công bố trên tạp chí nhiễm trùng năm 2022) cho thấy cứ đến mùa thu, khi trẻ quay lại trường, số ca nhiễm virus đường hô hấp lại tăng vọt. Một khảo sát ghi nhận Rhinovirus (thủ phạm quen thuộc gây sổ mũi, ho, hắt hơi) tăng từ mức nền khoảng 6% lên hơn 20% chỉ trong vài tuần đầu tháng 9-10. Với adenovirus, tỷ lệ nhiễm thấp hơn nhưng cũng có xu hướng tăng rõ rệt trong giai đoạn chuyển mùa, dao động khoảng 5–14% tùy nhóm tuổi và khu vực Nói đơn giản khi con trở lại lớp, nguy cơ nhiễm các loại virus phổ biến này gần như gấp 3–4 lần so với thời gian nghỉ hè.

Vì thế, với trẻ con, chỉ cần hôm nào mặc chưa đủ ấm, hay chạy nhảy nhiều ra mồ hôi rồi gặp gió cũng có thể cảm lạnh. Với mẹ, chỉ một hôm ngủ ít, ăn qua loa là miễn dịch cũng yếu đi. Không ai hoàn hảo để tránh ốm hoàn toàn và cũng không cần phải vậy.

Và điều khác biệt không nằm ở việc có bị ốm hay không, mà ở cách cơ thể đối phó. Trẻ có thể sốt nhẹ 1-2 ngày rồi tự hồi phục, thay vì kéo dài thành biến chứng. Mẹ có thể thấy mệt nhưng không đến mức kiệt sức.

Điều mình học được sau mấy năm là thay vì cố “chống ốm bằng mọi giá”, hãy chuẩn bị cho bản thân một “kịch bản trở lại guồng” mỗi khi con ốm:

1/ Chăm sóc cảm xúc của mẹ: Con ốm, mẹ dễ stress, mất ngủ, miễn dịch càng yếu. Một vài phút thở chậm, hay đơn giản là tự nhủ “chuyện này rồi sẽ qua” giúp mình vững hơn. Mỗi lần thấy mình căng thẳng, mình ngồi xuống ôm con, hít sâu cùng con vài nhịp. Vừa làm con yên tâm, vừa giúp mình hạ nhịp tim.

2/ Nghỉ ngắn nhưng chất lượng: Mẹ không thể ngủ 8 tiếng liền? Chợp mắt 20 phút cũng đã đủ “nạp pin” cho não bộ. Mình thường tranh thủ những lúc con ngủ hoặc tự chơi được một mình để chợp mắt trong chốc lát lúc ban ngày. Thực tế, giấc ngủ ngắn giúp phục hồi miễn dịch, giảm viêm và cải thiện trí nhớ ngắn hạn.

3/ Xin hỗ trợ: Nếu bạn có thể nhờ ai đó như ông bà, bố… thì hãy nhờ bởi “tự lo hết” không khiến mẹ mạnh mẽ hơn mà chỉ khiến mẹ dễ gục hơn. Những lần mình ốm mà con vẫn chơi vui, mình sẽ để con đi học thay vì để con ở nhà trông.

4/ Giảm bớt việc không gấp gáp: Thường khi con ốm hay bản thân ốm, mình sẽ nấu nướng đơn giản hoặc đặt đồ về. Nhà cửa chưa gọn cũng không sao, mai kia khỏe thì làm cũng được. Lúc ấy, việc giữ năng lượng để chăm sóc con và phục hồi là cần thiết hơn.

5/ Tủ thuốc gia đình luôn sẵn sàng: Vì là dược sĩ, mình biết không phải lúc nào ốm cũng cần đi viện hay chạy ngay ra hiệu thuốc. Chỉ cần trong nhà chuẩn bị sẵn một “tủ thuốc nhỏ” thì sẽ chủ động hơn rất nhiều. Với mình, đó đơn giản là vài loại cơ bản: thuốc hạ sốt, giảm đau an toàn cho cả mẹ và bé, nước muối sinh lý, và một lọ mật ong để làm dịu cơn ho nhẹ (cho trẻ trên 1 tuổi). Nhờ vậy, những lúc bất chợt cả nhà cùng “gục” vì cảm cúm giao mùa, mình không bị cuống cuồng.

Ốm giao mùa là điều khó tránh, nhưng mẹ hoàn toàn có thể chủ động để không gục ngã. Khi hệ miễn dịch đã được “tập huấn” tốt, nó sẽ biết cách xử lý gọn gàng. Hãy coi đây như một “bài test” để cả mẹ và con cùng học cách hồi phục nhanh hơn.

Còn bạn thì sao? Khi con ốm, bạn thường làm gì để không kiệt sức? Bạn có thể chia sẻ cho mình và các mẹ khác cùng học hỏi nhé.