Tháng ở cữ của tôi có thể gói gọn trong hai chữ: “Huyền thoại”. Vì đó là những ngày tháng thay đổi cảm xúc, suy nghĩ của tôi nhiều nhất từ trước đến giờ.
Sau khi trải hành trình ở cữ, tôi mới thấu hiểu rằng phụ nữ trong quãng thời gian này thật sự rất dễ bị trầm cảm. Vì sao?
Thứ nhất là thay đổi về cơ thể, nhất là đối với mẹ nào sinh mổ như tôi. Thời gian hồi phục so với mẹ sinh thường sẽ lâu hơn.
Sinh thường thì chỉ đau lúc chuyển dạ và sinh con, còn sinh mổ thì đau một quãng dài. Như tôi cơ địa nhanh lành vết thương, nhưng 1 tuần sau sinh vẫn còn đau, ngồi dậy cho bé bú mà đau điếng, mệt không chịu nổi!
Hormone trong cơ thể cũng thay đổi đáng kể. Estrogen và progesterone sụt giảm đột ngột, đồng thời prolactin và oxytocin tăng lên làm cơ thể càng mệt mỏi hơn. Tâm trạng của tôi sau sinh vì thế lúc vui lúc buồn, khó nắm bắt kiểm soát.
Thứ hai là dễ stress vì có quá nhiều sự thay đổi trong cuộc sống, nhất là khi mọi trật tự bị đảo lộn.
Ban đầu cuộc sống chỉ có 2 vợ chồng thôi, lúc nào cũng nằm chung với nhau tỉ tê, lúc nào cũng gần gũi. Nhưng khi con chen giữa, rồi có bà trông hộ, mọi thứ đều có khoảng cách. Lúc ở cữ, tôi ngủ với mẹ, để buổi đêm nếu em bé khóc thì có bà đỡ đần cho ăn và thay tã. Chồng thì ngủ gian ngoài. Công việc của anh cũng khá đặc thù, đi làm nhà hàng nên gần như cả ngày hai đứa không gặp nhau. Ngày nào cũng thế, lúc chồng về đến nhà thì đã 12h đêm. Trong khi tôi đã ngủ cùng con giấc 7h 8h rồi.
Thời gian đó, tôi overthinking lắm, vừa thấy mệt mỏi, vừa đau nhưng lại không được tỉ tê với chồng khiến tôi stress hơn. Có mẹ giúp đỡ thì rất tốt, nhưng về mặt tinh thần thì có những chuyện bà không thể nào thấu hiểu như chồng tôi.
Cũng may là em bé khi vừa sinh sẽ có 2 tuần đầu tiên là Honey Moon Week. Trong tuần tuổi này, phần lớn thời gian bé sẽ ngủ. Thậm chí tôi phải lay con dậy cho bú, nếu không bé sẽ hạ đường huyết. Đôi lúc tôi nghĩ vui, chắc tạo hoá sinh ra Honey Moon để mẹ có thêm thời gian hồi phục. Đứa trẻ lúc này rất là ngoan, chỉ ngủ thôi. Lớn hơn thì con cũng đòi hỏi nhiều hơn, chẳng hạn khóc đòi bú, nửa đêm dậy quấy khóc. Mẹ thì mất ngủ, lúc nào cũng trong tình trạng đầu bù tóc rối.
Ôi lúc đấy nhìn vào gương, tôi tưởng như đánh mất giá trị bản thân rồi. Nhớ lại khi chưa sinh con, tôi rất năng động, có thể đi đây đó tự do, thoả sức làm việc kiếm tiền. Thế rồi khi ở cữ, có thêm đứa con, tôi không làm được điều gì cả!
Phong tục Việt Nam, một người mẹ mới sinh phải ở cữ trong nhà ít nhất là 1 tháng, nhiều chỗ còn là 3 tháng 10 ngày. Cứ ở lì trong nhà cùng con cả ngày, xung quanh là 4 bức tường chật chội, tôi cảm thấy bí bách vô cùng. Một số mẹ khác vừa “bị nhốt” trong nhà, lại phải ở cữ theo kiểu ông bà. Ví dụ không được tắm gội, phải mặc quần áo dài tay trong khi trời mùa hè rất nóng. Đồ ăn thì lặp đi lặp lại vài món như canh rau ngót, móng giò hầm, thịt rang nghệ nữa…
Tôi hiểu khi đối mặt với nhiều vấn đề không “như ý”, trăn trở, mẹ rất dễ trầm cảm. Thế nên bây giờ một số người mẹ trẻ không ở cữ trong nhà hoặc trọ mà chọn vào trung tâm ở. Vừa tiện vì có nhiều người chăm sóc, vừa thay đổi không khí cho mẹ. Nhiều mẹ khác sau khi sinh xong, nghỉ ngơi tầm vài ngày hoặc vài tuần cho khỏe là sẽ đi ra ngoài, mang con đi chơi, đi trung tâm thương mại cho khuây khoả.
Còn bản thân tôi thì cứ thế, cứ phải vật lộn với mớ cảm xúc hỗn độn, sự lóng ngóng lẫn hụt hẫng. Tâm trạng vốn đã không tốt, nhìn sang chồng càng khiến tôi stress hơn. Nỗi tủi thân cứ gặm nhấm tôi, khi chồng không khác gì trai tân, cứ tung tăng như ngày xưa, đi làm bình thường, ngủ thoải mái đến sáng.
Nhiều người cứ hỏi tại sao mẹ ít sữa, tại sao mẹ nhạy cảm, bởi tinh thần không tốt. Con khóc nhiều, chồng không san sẻ nên mẹ mệt mỏi. Sữa không về cũng là vì thế.
Ngẫm lại tôi thấy việc khó khăn nhất mà tôi phải cố gắng làm trong lúc ở cữ chính là quản lý cảm xúc, tinh thần của mình.
Mới sinh xong, tinh thần phụ nữ trở nên yếu đuối lắm, chuyện bé cũng sẽ xé ra to (thực tế là không cố ý nhưng không kiểm soát được). Lúc đó, tôi cảm thấy trời như đổ sập xuống vì thời điểm sinh con, vợ chồng tôi đầu tư mở quán xá nên phải lo đủ thứ, lo thiếu tiền. Chồng bán hàng quán mà không đưa tiền cũng mất tinh thần.
Đôi khi mọi người nói bâng quơ: “Hôm nay sao lại ít sữa hơn hôm qua nhỉ”. Nhắc đến ít sữa là tự nhiên tôi lại thấy tủi thân. Tôi đã cố gắng ăn uống bồi bổ để có sữa cho con, đã cố gắng cho bú cả ngày, làm mọi điều tốt nhất rồi nhưng sữa vẫn thế. Tinh thần lúc đó rất bất ổn, cảm thấy bản thân có lỗi, không chăm lo cho con tốt, được đủ đầy.
Sau tất cả, bằng những trải nghiệm đã trải qua, tôi quyết định đúc kết kinh nghiệm ở cữ của mình để các chị em tham khảo thử!
Thứ nhất hãy chăm sóc tinh thần của mình thật tốt, đừng bị ảnh hưởng bởi sự tiêu cực bên ngoài. Tự tạo một lớp bong bóng bên ngoài để bảo vệ cảm xúc của mình, đừng overthinking mà cố gắng vô tri một chút, nó sẽ giúp tinh thần mẹ thoải mái. Và khi mẹ thoải mái thì mới có sữa cho con bú no.
Thứ hai, đừng bị bó buộc bởi những tiêu chuẩn ở cữ cổ hủ. Những tiêu chuẩn ấy không giúp các mẹ tốt hơn nhiều. Ví dụ đi tất chân, mặc quần áo dài tay, đắp chăn hay không được tắm gội… sẽ khiến người bẩn và có mùi. Tôi sau khi sinh mổ xong 2 ngày không tắm gội đã thấy trời sập đến nơi, vì khi tinh thần, cơ thể mệt mỏi, ra mồ hôi, đầu bết, cảm xúc trầm cảm gia tăng gấp bội. Ít ra được tắm sạch sẽ, thoải mái thì tinh thần của mình cũng sẽ thoải mái hơn.
Thứ ba là chuyện ăn uống. Đương nhiên mẹ cần ăn món bổ, lợi sữa nhưng cũng đừng ăn đi ăn lại đúng một món. Ví dụ chân giò thì hôm nay ăn hầm hạt sen, mai ăn luộc, hôm sau làm món khác.
Thứ tư hãy ở cữ ở nơi nào mình cảm thấy thoải mái nhất. Tốt nhất bạn nên ở cữ với mẹ đẻ, ở nhà ngoại, vì đó là nơi mình sinh ra và lớn lên, mình cảm thấy thoải mái. Thật ra thì mẹ chồng chăm cũng rất kỹ, nhưng mình vẫn ngại. Nên nếu có mẹ đẻ chăm sóc mình ở cữ thì tốt nhất, đòi hỏi gì cũng không ngại ngần, vì đó là mẹ mình mà!
Thứ năm, tốt nhất không tị nạnh việc với chồng. Xác định sẵn tư tưởng rằng đàn ông phần lớn đều lười hoặc chưa có bản năng làm bố. Mình cứ tị nạnh với chồng thì hai đứa có thể cãi nhau suốt ngày. Chồng cũng áp lực mà mình cũng áp lực.
Tốt nhất ở cữ nên có mẹ giúp đỡ việc nhà và chăm sóc em bé. Và bạn nên làm tư tưởng cho chồng từ sớm: “Trong lúc em ở cữ là em vô dụng hoàn toàn, sức khỏe rất yếu, cần thời gian hồi phục. Anh phải chăm chỉ, làm việc này việc kia…”. Theo đó, cả nhà cần phân công việc thật rõ ràng. Ví dụ yêu cầu chồng giặt đồ cho em bé, tắm cho bé, chơi với con buổi tối. Đặt ra yêu cầu từ sớm thì mình sẽ thoải mái hơn rất nhiều. Nghĩ lại, tôi rất hối hận vì trước khi sinh, hai vợ chồng mải kiếm tiền, không giao việc rõ ràng nên khi ở cữ tôi giận chồng rất nhiều, mệt nghỉ luôn.
Và cuối cùng, khi bạn sinh em bé cũng là lúc tất cả mọi người trong gia đình phải nâng đỡ một người. Ai cũng nên học cách thông cảm, động viên, hỗ trợ người mới sinh. Còn người mới sinh này thì chỉ tập trung vào hồi phục sức khỏe thôi!
Như tôi thậm chí còn đặt KPI phải cố gắng hồi phục sức khỏe càng nhanh càng tốt. Lúc ở cữ, sức khỏe chị em phụ nữ rất là yếu nên mẹ nào hồi phục sức khỏe, tinh thần vui tươi đã tốt lắm rồi. Hãy tập trung vào nghỉ ngơi, suy nghĩ vui vẻ hạnh phúc lên, đừng u buồn, các mẹ nhé!
Mình, cô gái 27 tuổi kể về lần đầu tiên làm mẹ :)
Bình luận